België in Boedapest – Schaakolympiades – Ronde 11

Het laatste verslag uit Boedapest, schaakstad bij uitstek, waar in de jaren negentig ook alle ogen op gericht waren omdat ene Bobby Fischer, die hoogstwaarschijnlijk afstamde van een Hongaarse vader (de natuurkundige Dr Pal Nemeyi), er van 1993 tot 2000 woonde. Zijn rematch tegen Boris Spasski in 1992 was trouwens vooral te danken aan een Hongaarse speelster, Zita Rajcsanyi. En omdat hij vanuit Sveti Stefan in Montenegro niet naar huis kon met zijn prijzengeld, vestigde hij zich dus een tijdje in Boedapest, vermoedelijk op aanraden van de in Hongarije geboren organisatoren van de rematch (Janos Kubat en Zoltan Simonyi). Een logische keuze ook, want Fischer was bevriend met Laszlo Szabo, Lajos Portisch en de familie Polgar. Zijn beste vriend was ook Hongaar: Pal Benko (1928-2019), die Hongarije in 1957 ontvluchtte naar de Verenigde Staten en in 1970 zijn plaats in het interzonetoernooi aan Fischer afstond. De Hongaar van geboorte zal ongetwijfeld ook zijn aandeel hebben gehad in het verblijf van Fischer in Hongarije.

Fischer vermeed het publieke leven, maar kon vaak worden gezien rond Astoria (vlakbij het hotel waar de Belgen tijdens de Olympiades verbleven), of ook op tramlijn 47. Hij ging ook vaak naar hotel Gellért, waar hij genoot van de spa of van een goede maaltijd, maar zijn favoriete restaurant was het Japanse restaurant op het Plein van de Republiek, nu omgedoopt tot Paus Johannes Paulus II Plein. Benko zal hem ongetwijfeld verteld hebben dat Gena Maroczy zijn laatste levensjaren doorbracht in een huis vlakbij het restaurant.

Voorwaar, de cirkel van de schaakolympiade is rond. Het land met 9,5 miljoen inwoners heeft verhoudingsgewijs veel Nobelprijswinnaars en Olympische gouden medaillewinnaars voortgebracht. Als je kijkt naar de medaille-aantallen in de schaakolympiades, zie je hetzelfde beeld: 5 gouden, 12 zilveren en 4 bronzen medailles (en dan nog 2 gouden en 1 zilveren in de onofficiële Olympiades).

Deze keer echter niet, want dat waren de podia:

Open: 1. India 2. Verenigde Staten van Amerika 3. Oezbekistan

Vrouwen: 1. India 2. Kazachstan 3. Verenigde Staten van Amerika

Alle resultaten en details: https://chess-results.com/tnr967173.aspx?lan=17

Organisatorisch had ik echter het gevoel dat er nog werkpunten waren. Zo leken de pendeldiensten soms een chaos (uren werden niet gerespecteerd wat bv. resulteerde in een verlate eerste ronde), de boekingen en annuleringen leken meer geïmproviseerd dan georganiseerd (alleen de facturen voor de boetes voor inschrijvingen en wijzigingen na de deadline werden op een zorgvuldige manier naar de nationale bonden gestuurd), het elektronisch stemmen tijdens het congres (dat was toevertrouwd aan een groot bedrijf) kon niet tippen aan wat Ruben in zijn eentje als vrijwilliger voor de KBSB voor elkaar krijgt.

Ik had het deze week al over de overdreven opzichtige aanwezigheid van de Fairplay-commissie. In dat verband misschien nog een anekdote: dames dragen soms een bh met een metalen sluiting. Deze doet natuurlijk een scanner biepen. Nu bleef dat biepen zonder gevolg (al moesten sommige dames aan de mensen van de beveiliging wel uitleggen waarom hun apparaat biepte). Wat als ze bij de volgende Olympiades (Oezbekistan in 2026 en Abu Dhabi in 2028) besluiten om de controlesystemen nog ‘beter’ (lees: strenger) te maken?

Maar laten we duidelijk zijn: zo’n schaakolympiade blijft een schaakfeest op alle niveaus en de ongemakken worden graag met een glimlach (of in het slechtste geval met ironie) geaccepteerd. Uiteindelijk waren de speelomstandigheden uitstekend, uiteindelijk waren de hotels erg mooi, uiteindelijk was er genoeg variatie in het eten (OK, als Belgen zijn we betere chocoladerepen gewend), uiteindelijk waren de transfers naar de speelzaal niet zo ver, uiteindelijk was dit weer een kans om topschakers aan het werk te zien, uiteindelijk was dit een kans voor meer dan 2000 mensen om hun passie te delen, uiteindelijk is dit een uitstekende gelegenheid om mensen van de hele wereld weer te zien of te ontmoeten (zelfs bezoekers), uiteindelijk is zo’n Olympiade een fantastische souvenir…

De resultaten zal het mannenteam echter zo snel mogelijk willen vergeten. De uitgangspositie was 49 en met een laatste sprong was er misschien een aanzienlijke verbetering geweest. Maar Kroatië heeft een lange schaaktraditie en een solide team en, net als Hongarije een paar rondes eerder, was het doel om Daniel tot remise te dwingen op bord 1 en het verschil op de andere borden te maken. Voor de Kroaten werkte het plan perfect (in elk geval beter dan voor Hongarije). Jammer, want naar huis gaan met een nederlaag is nooit leuk, zeker niet als je in de laatste ronde je zwaarste nederlaag lijdt. Daarmee presteert het team in het open onder de verwachtingen. De redenen zijn moeilijk te vinden: er werd hier zeker niet lichtzinnig met het toernooi omgesprongen en iedereen had duidelijk gehoopt op een geweldig toernooi, maar schaken speelt zich af in het hoofd en als er na een paar mindere prestaties barsten in het zelfvertrouwen ontstaan, tja, dan wordt het wel heel moeilijk…

Voor de dames was Bangladesh een niet te onderschatten tegenstander. Nog maar een paar rondes geleden werd Sarah’s tegenstander op een voetstuk geplaatst: 6 uit 6 en een TRP van 2600. Niet slecht voor een dame van… 80 jaar. Ik zie mijn moeder niet doen wat deze dame deed. Ondertussen had ze een halfje verloren, maar dat deed niets af aan haar prestatie. Sarah had een duidelijk strijdplan: de positie zo scherp mogelijk maken en de strijd opzoeken. In ruil voor het initiatief gaf ze thematisch een kwaliteit in een drakenvariant van het Siciliaans. Gedurende de hele partij had ze (licht) voordeel, maar de tegenstander kraakte niet. Sarah bleef proberen. Aan de ene kant had ze een vrijpion op de a-lijn en aan de andere kant kon ze nog een pion winnen op e5. Helaas deed ze dat iets te snel, want de f-lijn bleef open en de tegenstander kon daardoor bij groot gevaar altijd een eeuwig schaak afdwingen. Toen Sarah niet de gevaarlijkste aanval op het bord zette, keerde het tij en moest Sarah uiteindelijk het eindspel met een kwaliteit minder spelen. Haar tegenstander had ervaring genoeg om dit winnend af te sluiten. Dit was meteen de laatste Belgische partij van het toernooi.

De laatste partij van Hanne duurde ook lang. Het stond eigenlijk steeds gelijk, maar geen van beide mocht iets forceren. Beide speelsters hoopten van elkaar dat dit zou gebeuren, maar uiteindelijk werd remise overeengekomen.

Met haar remise was ons land zeker van de wedstrijdzege, want onze jongeren hadden al gedaan wat ze het hele toernooi hebben gedaan: goed gespeeld en mooi gewonnen. Daria op haar bekende manier, door de tegenstander vanaf de eerste zet duidelijk te maken dat het menens is en het de tegenstander met elke zet moeilijker te maken. Het kost veel energie, maar Daria kon die energie opnieuw opbrengen. Een zege was haar beloning.

Tyani bouwt haar partijen rustiger op en was al snel het voordeel van de eerste zet kwijt (van de 11 partijen was dit pas haar vierde partij met wit), maar toen deed ze gewoon wat ik haar deze week al zo vaak heb zien doen met zwart. Haar stelling met logische zetten verbeteren. Symptomatisch genoeg had de tegenstandster op een gegeven moment al een kwaliteit moeten offeren om in de partij te blijven. Dat gebeurde niet en dan had Tyani snel gezien hoe ze de winst naar zich toe kon trekken. De pion op a2 vormde geen gevaar zolang haar toren op de a-lijn stond en haar paard op e2. Alles gedekt en zo kon haar eigen koning de c-pion naar promotie leiden. 9,5 uit 11 en een TPR van 2253. Niet slecht voor Tyani ‘Dieraik’

Met haar nieuwe elo staat ze virtueel in de top 3 van het Belgische vrouwenschaak, na Annmarie Muetsch en Anna Zozulia.

Het vrouwenteam kan dus terugblikken op een geslaagd toernooi. Als je startplaats 48 hebt en je eindigt vier plaatsen hoger, dan heb je het ongetwijfeld goed gedaan. Natuurlijk zijn de focus en speelsterkte van zowel Tyani als Daria de belangrijkste componenten die tot dit resultaat hebben geleid. Diana droeg ook haar steentje bij met haar 3 uit 4, en het is erg jammer dat ze uitviel, maar de twee dames voor wie het toernooi elo-technisch wat minder verliep, Hanne en Sarah, zijn minstens zo belangrijk voor de groep: hun verloren punten zijn misschien wel dankzij hen teruggewonnen door Daria, Diana en Tyani. Hanne en Sarah namen de groep namelijk bij de hand en zorgden voor een goede, ongedwongen sfeer en een groepsgevoel, zodat niemand, vooral de jonkies niet, druk van buitenaf voelden aan het begin van elke ronde.

Hanne had misschien haar start gemist, maar na de rustdag speelde ze zoals het een leading lady betaamt: behalve tegen Pia Cramling hield ze haar tegenstanders af, forceerde niets, maar profiteerde van de fouten van haar tegenstanders.

Sarah speelt risicovoller en dan weet je dat je fouten meedogenloos afgestraft kunnen worden. En zoals Daria ook kon ervaren, werden die fouten afgestraft. Uiteindelijk speelde Sarah tegen vier tegenstanders die gewoon sterker waren of die een fantastisch toernooi aan het spelen waren: die vier haalden namelijk allemaal een TPR van boven de 2100 (drie van hen haalden zelf een TPR van boven de 2200).

Naast al het commissiewerk was het in elk geval geweldig om het vrouwenteam op de voet te kunnen volgen. Köszönjük és remélhetőleg a következő alkalomig!